ادبیات سیاه دفاع مقدس زایش ادبیات انقلاب را به چالش می کشد

به گزارش خبرنگار شبستان، دکتر احمد شاکری، نویسنده، منتقد ادبی و پژوهشگر عصر امروز در نشست فرآیند تبدیل گونه پیشین ادبیات داستانی دفاع مقدس به گونه ای پسین که در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، گفت: ادبیات داستانی دفاع مقدس به لحاظ تقدم رتبی و زمانی گونه شاخص برآمده از جریان متعهد به ارزش ها، مبانی و آرمان های انقلاب اسلامی ایران است. تبدیل تحویل و تغییر این گونه به گونه های دیگر نه تنها واقعیت تاریخی که ضرورتی اجتماعی،‌ فرهنگی و ادبی است. بررسی امکان، چگونگی و چرایی و مراتب این فرآیند مقوله ای راهبردی در حوزه جریان شناسی ادبیات داستانی معاصر و آینده پژوهی ادبیات داستانی در دهه های آتی است.

شاکری بیان کرد: ادبیات داستانی دفاع مقدس متاثر از ظرفیت ها و موضوعات و زمانه دفاع مقدس و محدود به آنها شکل گرفته است اما ظرفیت و موقعیت های نوپدید و موضوعاتی که ادبیات داستانی انقلاب آن را نمایندگی می کند بسیار پرتعدادتر و متنوع تر از دفاع مقدس است.

وی تصریح کرد: گونه های نوپدید نسبت به گونه دفاع مقدس تأخر زمانی و رتبی دارد و نمی توانند در انفکاک با گونه های دفاع مقدس به وجود آیند. در صورت عدم تئوری پردازی در مورد این فرآیند با چند مسئله روبرو می شویم اول اینکه تجربه ادبیات داستانی دفاع مقدس در گستره ادبیات پس از انقلاب ابتر باشد. گونه های جدید مسیر آزمون و خطای گونه دفاع مقدس را تجربه کنند. جریان ادبیات متعهد پس از انقلاب در گسست با تجربه ادبیات داستانی دفاع مقدس دچار ارتجاع به دوره پیش از انقلاب شود. شبهه گونه های غیر اصیل مرجع تجربی گونه های پسینی شدند، فرآیند صیرورت ادبیات داستانی پس از انقلاب دچار انحراف شود.

این نویسنده و پژوهشگر با بیان اینکه ادبیات دفاع مقدس گونه ای تثبیت شده و قاعده‌مند است، عنوان کرد: ادبیات دفاع مقدس واجد مولفه ها و مقوله های اصیل ادبیات داستانی است. گونه های ادبی قابل تبدیل به هم هستند. تبدیل و تبدیل گونه ها ضرورتا به معنای منسوخ شدن گونه های پیشین نیست. فرض وجود ادبیات داستانی انقلاب خود به خود پدید نیامده است. فرض ادبیات داستانی انقلاب از یک یقین و یک تردید ترکیب یافته است. مفاد علم اجباری درباره ادبیات داستانی انقلاب عبارت است علم اجمالی به ماهیت دینی و اسلامی چنین جریانی و علم اجمالی به امکان ظهور داستان هایی با بن مایه های دینی و اسلامی.

شاکری خاطرنشان کرد: در حوزه ادبیات داستانی ارتباط میان اضلاع، انواع، قالب ها و گونه های روایی بسیار پیچیده و چند لایه است. ادبیات دفاع مقدس در درون خود نیز یک فرآیند تبدیل دارد به عنوان مثال نویسندگانی که در دهه ۶۰ در این حوزه می نوشتند در دهه ۹۰ به گونه ای دیگر می نویسند. پدید آمدن ادبیات داستانی سیاه دفاع مقدس در صیرورت ادبیات داستانی دفاع مقدس، زایش ادبیات انقلاب را به چالش خواهد کشید. سوال این است که آیا از دل ادبیات سیاه دفاع مقدس ادبیات متعهد بیرون می آید؟ حوزه هنری در سال های اخیر جشنواره داستان انقلاب را برگزار کرد زیرا معتقد بودند در حوزه انقلاب داستان کم نوشته شده است. این جشنواره همگان را ترغیب کرد در این زمینه قلم بزنند. داستان انقلاب یا دچار کلیشه شد یا به مرثیه سرایی برای شاه تبدیل شد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *